معرفی، نقد و بررسی کتاب آموزش استریسک + داستان من با این کتاب

مقدمه

یکی از موضوعاتی که همیشه به آن فکر کردم و می‌کنم، آموزش است. من از اواخر سال 94 وارد بازار کار تکنولوژی VoIP شدم و با توجه به شخصیت کنجکاو و چند پتانسیلی که دارم موقعیت‌های کاری مختلفی را در این حوزه تجربه کردم. همین موضوع باعث شد تا بتوانم نگاه وسیع‌تری نسبت به مسائل این حوزه داشته باشم. (اگر علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد افراد چندپتانسیلی هستید یا این شخصیت را زندگی می‌کنید پیشنهاد می‌کنم کتاب‌های گستره و همه چیز بودن را مطالعه کنید) البته که همچنان در حال یادگیری و کشف کردن هستم و همچنان خیلی چیزها هست که نمی‌دانم؛ اما به هر حال در این چند سال چیزهایی یاد گرفتم که می‌تواند به افراد تازه‌کار یا افراد علاقه‌مند به پیشرفت برای انتخاب و ادامه مسیرشان کمک کند. خیلی وقت است که تصمیم به طراحی و تولید یک آموزش منحصر به فرد در حوزه VoIP دارم و برای شروع، تصمیم دارم محتواهای آموزشی شرکت‌های مختلف را در قالب پست‌های جداگانه معرفی و اگر مطالعه یا استفاده کردم، نقد و بررسی کنم. در حوزه ویپ محصولات آموزشی تالیفیِ چاپی، الکترونیکی و محصولات ویدئویی داریم که شرکت‌ها هر کدام با توجه به تخصصشان اقدام به تولید و انتشار کردند. به عنوان اولین محتوای معرفی محصول آموزش ویپ سراغ کتاب آموزش استریسک با عنوان اصلی «مرجع آموزش سافت سوییچ استریسک» رفتم که یکی از بهترین منابع آموزشی برای افراد علاقه‌مند به یادگیری و آموزش ویپ استریسک است.

داستان من و این کتاب

سال 1395 زمانی بود که با شرکت کاوا تلکام در حال همکاری بودم. در طول سه سال همکاری تجربیات زیادی کسب کردم و خیلی از اطلاعات امروزم حاصل کار در کاوا تلکام هست. اواخر سال 95 بود که آقای ابوعلی مدیر عامل شرکت یک دسته برگه A4 که به نظر حدود 400 یا 500 صفحه بود برای من آوردند و گفتند: «این نسخه پیش‌نویس کتاب آقای مهندس اسفندیاریه که در زمینه آموزش استریسک تالیف شده و تصمیم داریم وظیفه انتشار و فروشش رو بر عهده بگیریم.»

نسخه پیش‌نویس کتاب حدود 3 هفته دستم بود، من هم که سرم درد می‌کرد برای اینجور کارها و حس کنجکاویم باعث شد که در تعطیلات عید نوروز هم این کتاب را بخوانم و نظرم را به ایشان بگم. آن زمان کارشناس فنی بودم و ذهم خیلی آماده بررسی و پیاده‌سازی استریسک و الستیکس و کار با لینوکس بود. بخش اول را خواندم و بخش دوم را به‌شکل عملیاتی روی لینوکس CentOS 5 آزمایش کردم. لازم به ذکر است که این کتاب را از دید یک کارشناس VoIP بر‌اساس دانسته‌هایی که داشت و دانشی که قرار بود به دست بیاورد مورد بررسی قرار دادم.

معمولا وقتی می‌بینم کسی کاری را کرده که قبلا هیچکس سراغش نرفت است خیلی هیجان زده می‌شوم و این کتاب جزو همین دسته بود. بعد از تعطیلات نظرم را به آقای ابوعلی گفتم و آن سال پیشنهاد دادم که قیمت کتاب 90 هزار تومان باشد که در نهایت قیمت پشت جلد تا سال 99 به مبلغ 45 هزار تومان بود و بعد به قیمت 99 هزار تومان تغییر کرد. کتاب در فرودین سال 95 با تیراژ 1000 عدد منتشر شد و آقای ابوعلی هم یک نسخه از کتاب را به من هدیه دادند. این کتاب حاصل تلاش آقای مجتبی اسفندیاری و همراهی آقای مجتبی نجفی مقدم از اعضای هیئت مدیره شرکت نسیم تلکام است که سه‌ چهار سال بعد از این موضوع افتخار همکاری با این شرکت را داشتم.

بخشی از پیش‌گفتار نویسنده

سافت سوییچ استریسک یکی از محبوب‌ترین ساف‌سوییچ‌های تلفنی است که به وسیله آقای مارک اسپنسر در سال 1999 نوشته شده است. در حال حاضر شرکت دیجیوم، مالکیت این سافت سوییچ را برعهده دارد. این شرکت برای علاقه‌مندان این حوزه، دوره‌های آموزشی برگزار می‌کند و در انتهای هر دوره با برگزاری آزمون‌های بین‎‌المللی، مدارک معتبری به دانشجویان اعطا می‌کند. کتاب جامع Asterisk: The Definitive Guide 4th Edition آقای Leif Madsen یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های آموزش ویپ استریسک در حوزه ویپ است.

کتابی که پیش‌رو دارید اولین اثر در زمینه سافت‌سوییچ استریک به زبان فارسی است. اکثر منابع آموزشی در این حوزه به زبان‌های بیگانه‌اند که به گستردگی دراینترنت یافت می‌شوند. در این کتاب سعی شده است مطالب با موافقت آقای Leif Madsen و بر اساس سر فصل کتاب ایشان نگارش شود تا پیوستگی مطالب حفظ گردد. البته چون از زمان تالیف و چاپ اولین نسخه کتاب ایشان نزدیک به یک دهه می‌گذرد، سعی کرده‌ایم مطالب و مفاهیم جدید حوزه سافت‌سوییچ استریسک را نیز در سرفصل کتاب قرار دهیم.

انگیزه اصلی نگارش این کتاب این است که علاقه‌مندان به حوزه مخابرات و شبکه‌های ویپ بتوانند به راحتی با مفاهیم آن آشنا شوند و آن را به صورت کاربردی مطالعه نمایند، بر همین اساس، عنوان «مرجع آموزش سافت سوییچ استریسک» برای کتاب انتخاب شد. اثر حاضر در 20 فصل نگارش شده است.

آموزش ویپ را از کجا شروع کنیم؟

سر فصل‌های کتاب آموزش استریسک

– فصل اول: آشنایی با تلفن و شبکه‌های مخابراتی PSTN
– فصل دوم: معماری استریسک
– فصل سوم: نصب و راه‌اندازی استریسک
– فصل چهارم: پیکربندی تجهیزات در شبکه‌های ویپ
– فصل پنجم: برنامه‌نویسی مقدماتی در استریسک
– فصل ششم: ارتباط استریسک با شبکه‌های مخابراتی
– فصل هفتم: ارتباط استریسک با سایر شبکه‌های VoIP
– فصل هشتم: برنامه‌نویسی پیشرفته استریسک
– فصل نهم: آشنایی با صف در استریسک
– فصل دهم: بررسی وضعیت تجهیزات در شبکه‌های ویپ
– فصل یازدهم: ارتباط بین استریسک و پایگاه داده‌
– فصل دوازدهم: فکس
– فصل سیزدهم: ابزار مدیریت استریسک
– فصل چهاردهم: ابزارهای برنامه‌نویسی استریسک
– فصل پانزدهم: ابزارهای RESTful در استریسک
– فصل شانزدهم: استفاده از ماژول PJSIP در استریسک
– فصل هفدهم: مانیتورینگ و بررسی گزارش‌ها در استریسک
– فصل هجدهم: امنیت در سیستم تلفنی استریسک
– فصل نوزدهم: ارزیابی عملکرد سیستم‌های تلفنی IP PBX و تجهیزات وابسته
– فصل بیستم: آشنایی با دستورات و توابع مهم و پرکاربرد در استریسک

نقد و بررسی کتاب فارسی آموزش استریسک

من این کتاب را به دو بخش «نصب و راه‌اندازی» و بخش‌های «معرفی ویژگی و تشریح» مطالب تخصصی VoIP تقسیم می‌کنم. نقد و بررسی کتاب آموزش استریک با عنوان اصلی «مرجع آموزش سافت سوییچ استریسک» از بخش نصب و راه‌اندازی شروع می‌کنم.

1) نصب و راه‌اندازی استریسک
از فصل سوم کتاب و بر روی توزیع لینوکس RHEL نسخه CentOS 5 و Ubuntu نسخه 14 و استریسک نسخه 13 شروع و در ادامه به جزئیات بیشتری پرداخته می‌شود. در پاراگراف دوم از فصل سوم به این نکته اشاره شده که به دلیل محبوبیت هر دو توزیع، کامند‌های هر کدام به صورت جداگانه شرح داده شده است. برای استفاده از این کتاب حتما باید در حد LPIC1 اطلاعات لینوکسی داشته باشید؛ در غیر اینصورت به مشکل بر می‌خورید. من قبلا چند بخش از کتاب مثل فصل نصب و راه‌اندازی استریسک و فصل فکس را تست کردم که به مشکلات زیادی خوردم و نصب به درستی پیش نرفت. بارها در گروه‌های ویپ هم به این موضوع برخوردم که دوستانی که از این کتاب استفاده کردند چالش‌هایی در نصب داشتند که به نظر می‌آید فرمان‌های نصب با دقت به رشته تحریر در نیامده‌اند یا اینکه چالش‌های پیش‌ رو برای Troubleshooting ذکر نشده‌اند و خواننده را دچار چالش‌های زیادی می‌کند که نیاز به سرچ همزمان در گوگل خواهد داشت.

در حال حاضر نسخه 18.5.0  استریسک منتشر و نسخه CentOS 8 منتشر شده است که با توجه به تغییرات اساسی مخصوصا در کامند‌های لینوکس شما را دچار مشکلاتی در نصب خواهد کرد. پیشنهاد می‌شود به دلیل قدیمی‌شدن این کتاب و انتشار نسخه‌های جدید از بخش نصب و راه‌‌اندازی استریسک به صورت عملیاتی استفاده نکنید و این بخش را فقط برای آشنایی و دید کلی مطالعه کنید. چنین اتفاقی با توجه به تغییر و انتشار نسخه‌های مختلف سرویس‌ها برای این کتاب بدیهی است.

2) بخش‌های معرفی، بررسی و تشریح

در ادامه نقد و بررسی کتاب «مرجع آموزش سافت سوییچ استریسک» به بررسی بخش‌های تشریح و معرفی ویژگی‌های استریسک می‌پردازم. بخش‌های مثل فصل اول و دوم و سایر بخش‌هایی که به معرفی و بحث پیرامون ویژگی‌ها و سرویس‌ها پرداخته شده است اطلاعات بسیار خوبی را در اختیار شما قرار می‌دهد. شاید در نسخه‌های بعدی استریسک ویژگی‌های جدید اضافه شده باشد اما بسیاری از قابلیت‌هایی که در این کتاب به آن اشاره شده است همچنان قابل استفاده هستند و دید خوبی را برای عمیق شدن بر روی موضوعات مختلف مرتبط با اسریسک به شما ‌می‌دهد. در بخش اول اطلاعات جامعی در مورد شبکه‌های مخابراتی، اصطلاحات، معماری استریسک، آشنایی با قابلیت‌هایی مثل تلفن گویا، صف تماس، مانیتورینگ و برنامه‌نویسی استریسک به شما داده می‌شود. مسلما نباید از این کتاب توقع داشته باشید که از شما یک برنامه‌نویس حرفه‌ای بسازد اما آنقدر به شما سرنخ می‌دهد که اگر شخصیتی کنجکاو، علاقه‌مند و با پشتکار داشته باشید تا انتهای نخ می‌روید و یکی از بهترین متخصصان پیاده‌سازی سیستم‌های تلفنی مبتنی بر استریسک می‌شوید.

دانلود رایگان 7 فصل از
کتاب آموزش استریسک

دانلود کنید

یادداشت آقای Leif Madsen نویسنده کتاب آموزش استریسک انتشارات O’Reilly برای کتاب فارسی آموزش استریسک تالیف مجتبی اسفندیاری که در ابتدا و پشت جلد کتاب چاپ شده است.

من استریسک را از سال 2002 زمانی که به دانشگاه می‌رفتم شروع کردم (استریسک در سال 1999 متولد شد) و توانستم یک مشاوره کسب و کار را در این زمینه بالغ بر یک دهه ادامه دهم. فوق‌العاده است که استریسک چگونه توانسته است همچنان یک بستر ویپ کدباز قطعی برای ایجاد برنامه‌های کاربردی و کسب و کارهای جدید لماند. در طول این سالها من همچنان از استریسک استافده کرده‌ام، چرا که احساس نزدیکی خاصی به آن دارم و مشاهده رشد و تبدیل شدن آن به یک انقلاب فناورانه در اینترنت برایم تاثیرگذار بوده است.

استریسک همچنان یک بستر قوی برای توسعه VoIP  است و هنوز هم موضوعی است که افراد زیادی علاقه دارند درباره آن بنویسند. باعث خوشحالی است که آقای اسفندیاری و همکارانشان کتابی در زمینه استریسک با موضوعات و سرفصل‌های جدید به فارسی نوشته‌اند. امیدوارم هستم با رشد اینگونه کتاب‌ها به زبان‌های مختلف، دانشجویان و افراد علاقه‌مند، بیشتر با استریسک آشنا شوند و بتوانند از طریق مقالات، نوشته‌ها و توسعه آن، رشد فناوری VoIP را موجب شوند.

این کتاب آموزش استریسک مناسب افرادی است که…

افرادی که این کتاب را مطالعه می‌کنند به دو دسته تقسیم می‌شوند. آنهایی که می‌خواهند متخصص استریسک شوند و به عمق آن بروند و افرادی مثل من که علاقه‌مند هستند و می‌خواهند دانش خود را در مورد این سیستم تلفنی افزایش دهند.

در هر صورت باید حداقل اطلاعات را در مورد مفاهیم شبکه داشته باشید. اگر می‌خواهید به دانش IT خود اضافه کنید نیازی نیست وارد مباحث فنی  و نصب و راه‌اندازی استریسک شوید و سعی کنید تمام مطالب تشریحی و قابلیت‌هایی که معرفی شده است را مطالعه و به ذهن بسپارید. اما اگر می‌خواهید عمیق شوید باید در حد دوره LPIC1 لینوکس بدانید تا بتوانید استریسک را بر روی این سیستم عامل نصب کنید. برای نصب در محیط آزمایشگاهی نیاز به یک سرور دارید، بنابراین یا باید یک سرور فیزیکی یا مجازی داشته باشید. معمولا در این شرایط کمتر کسی سرور فیزیکی تهیه می‌کند، الزام است که با یکی از سرویس‌های مجازی سازی مثل VMware Workstation یا Hyper-V کار کرده باشید. به صورت کلی این کتاب به تمام افراد علاقه‌مند و فعال حوزه VoIP به خصوص استریسک پیشنهاد می‌شود.

معرفی این کتاب در کنفرانس بین المللی استریسک در ایالت فلوریدا آمریکا

جمع‌بندی

کتاب آموزش استریسک با عنوان اصلی «مرجع آموزش سافت سوییچ استریسک» با تالیف آقای مجتبی اسفندیاری و آقای سید مجتبی نجفی مقدم تنها کتاب آموزش فارسی سیستم تلفن استریسک است که در بهار سال 1395 منتشر شد. اگر می‌خواهید از این کتاب برای نصب و راه‌اندازی استریسک استفاده کنید باید بدانید که چالش‌های زیادی را پیش‌ رو خواهید که داشت پیشنهاد می‌کنم برای اینکار از محتواهای ویکی رسمی استریسک در این لینک استفاده کنید. این کتاب به صورت کلی اطلاعات خوبی را در حوزه مخابرات، تکنولوژی ویپ و سیستم تلفن استریسک در اختیار شما قرار می‌دهد. از آنجایی که از سال 1395 تا امروز تغییرات زیادی بر روی Asterisk و سیستم عامل Linux به وجود آمده است یک بازبینی و به روز‌رسانی اساسی بر روی این کتاب لازم است. این کتاب را می‌توانید از طریق این لینک تهیه کنید.

در قسمت‌های بعدی معرفی محصولات آموزشی ویپ به سراغ یک کتاب الکترونیکی آموزش ویپ می‌روم که در ایران طرفدار بسیار زیادی هم دارد. امیدوارم این محتوا توانسته باشد اطلاعات خوبی را برای مطالعه این کتاب ارزشمند به شما بدهد. خوشحال می‌شوم نظرتان را در مورد این کتاب آموزش استریسک با من در میان بگذارید.